Hoe pelgrimeren steeds populairder wordt
Hoewel pelgrimeren waarschijnlijk bestaat zolang er mensen rondlopen, vertelt Paul Post, emeritus professor rituele studies, dat dit nieuwe pelgrimspad in een proces past dat nu ongeveer dertig jaar gaande is, met een duidelijke groei vanaf 2015.
Paul: “Sinds de jaren negentig is pelgrimeren populair geworden. In die tijd begon het aantal mensen te groeien dat de camino naar Santiago de Compostella liep. In diezelfde tijd kwam overigens ook de wandelcultuur in Nederland op. Hierdoor ontstonden er niet alleen veel wandelpaden met een thema, maar ook pelgrimspaden kwamen op. Denk hierbij aan het Pieterpad.”
Pelgrimspaden onderzocht
In een project van de Camino Academie werden die nieuw opgekomen pelgrimspaden nader onderzocht en in kaart gebracht. Het zijn er tientallen en het aantal blijft stijgen. Het is een project waar Paul al jaren aan meewerkt. ,,Ook oude bedevaartsoorden die in de vergetelheid waren geraakt, krijgen een nieuwe opleving doordat ze een plek krijgen in nieuwe pelgrimsroutes.”
Paul vervolgt: ,,Zo is er een Soefi-Trail bij Heiloo in Nederland waar oude bedevaartscentra en bronnen zijn opgenomen.” Wel zie je een duidelijke verschuiving van bedevaart naar pelgrimage. ,,Bij bedevaart gaat het meer om de rituelen op de plek waar je uitkomt, het accent ligt op de bestemming. Pelgrimeren gaat om het proces waar je doorheen gaat tijdens het wandelen. Het gaat daar om de tocht.”
“Pelgrimeren gaat om het proces waar je doorheen gaat tijdens het wandelen”
Verschil
Hij vindt het interessant dat er zoveel pelgrimspaden zijn in Nederland. ,,In de landen om ons heen zie je dat ook, maar wel met opmerkelijke verschillen als het gaat om de rol van religie en kerken. In veel landen met een sterke invloed van de Reformatie zoals Engeland en Scandinavië was pelgrimeren verdacht en rooms. In deze landen moet het heruitgevonden worden. In weer andere streken zoals Vlaanderen is pelgrimage nog sterk verbonden met het instituut kerk en wordt het juist daardoor gemeden. De kerk is streng en daar wil men liever niet mee geassocieerd worden.”
In Nederland wordt anders naar pelgrimeren gekeken volgens Paul. Nieuwe paden worden bijna nooit door kerkelijke instanties zelf opgezet, eerder VVV’s bieden deze tochten aan of enthousiaste vrijwilligers. ,,Pelgrimeren en wandelen ontmoeten elkaar steeds vaker op deze manier. Je ziet een soort kruisbestuiving van wandelpaden en pelgrimspaden.”
Model
Volgens Paul worden pelgrimspaden vaak volgens een bepaald model ingericht. De genoemde camino naar Santiago speelt hier een rol in. Er komen bijvoorbeeld onderweg haltes, punten waarop je je kunt richten. ,,Ook krijg je een paspoort voor stempels onderweg en is er een gids, een boekje met informatie over de regio of opdrachten en teksten ter bezinning. Zodat je wandelt ‘met een plus’, écht pelgrimeert.”
Dat echte pelgrimeren kan gaan over natuur en het landschap, verbonden zijn met het verleden, het realiseren dat je in voetpaden van vele voorgangers treedt of dat je iets dieper bij jezelf naar binnen kijkt, zoekt naar zin. En juist die mix van drijfveren maakt samen met wandelen als gezonde sportieve vrijetijdsbesteding pelgrimspaden steeds populairder.