Uitzwaaiceremonie maakt je bewuster van de tocht

Midden in het gesprek laat Andries Govaart uit Nijmegen een wandelstok zien, met een beeldje eraan vastgemaakt. Een bronzen beeldje van de opgestane Christus. ,,Ik heb het beeldje gekregen van een vriend voordat ik op mijn eerste pelgrimstocht ging in 1994 richting Santiago de Compostella.”

Hij vertelt verder: ,,Het beeldje is ooit eens gevonden in het IJ in Amsterdam. Het schijnt dat pelgrims daar vroeger dit soort beeldjes in gooiden als ze terugkwamen.” Hij vertelt ook dat een vriendin van hem een steentje meegaf, om neer te leggen op een belangrijke plek richting Santiago.

Door zijn vrienden werd hij dus gewezen op de dingen die onderweg nog wel eens belangrijk zouden zijn. De dingen waar hij mee te maken zou krijgen. Maar ook kreeg hij een intentie mee. Het steentje niet vergeten, bijvoorbeeld. Voor hij ging, werd hij uitgezwaaid door de kerk in Elden. En samen met die zegening en de spullen van zijn vrienden ging hij op pad.

Intenties

Nu, 28 jaar later, gaat hij hetzelfde doen voor de mensen die mee gaan doen aan de pelgrimsroute van Wegen met Zegen. ,,Naast dat het een route is voor mensen die natuurlijk van wandelen houden, is pelgrimeren iets anders dan wandelen. Met een uitzwaaiceremonie maken we mensen die willen meedoen bewuster van wat pelgrimeren inhoudt en zenden we ze weg met mogelijke intenties en ‘opties’.”

Daarmee houdt hij niet alleen in zijn achterhoofd wat hij weet van liturgie en rituelen, maar ook wat hij fijn vond toen hij die eerste keer weg ging. Hij geeft aan dat een ritueel als een uitzwaaiceremonie net zoiets is als een overgangsritueel. ,,Het gaat vooral om de overgang van wandelaar naar pelgrim. Mensen doen een pelgrimstocht vaak op een punt op hun leven dat er al iets verandert. Het is goed om op die verandering in te spelen.”

Ceremonie

En hoe ziet zo’n uitzwaaiceremonie er dan uit, als je dat allemaal meeneemt? Andries:  ,,Daarvoor moet je eigenlijk ook gewoon kijken wat er al is op de plek waar de ceremonie gaat plaatsvinden. De Antonius van Paduakerk in Nijmegen, waar dit gebeurt, heeft van zichzelf al prachtige ramen met engelen in glas in lood. En heeft ook een aparte kapel. Een aantal van deze engelen staan voor eigenschappen als geduld en berusting. Dat kun je mooi terug laten komen in de ceremonie, aangezien je die eigenschappen zult nodig hebben tijdens het pelgrimeren.”

Hij glimlacht. ,,Ik weet nog dat ikzelf na een bepaalde tijd het ‘vakantiegevoel’ kwijt was en dat je er daarna achter komt dat er nog van alles in je hoofd zit. Je wordt geconfronteerd met je eigen shit. Dingen die je er blijkbaar écht uit moet lopen. Dat vergt geduld en berusting.”

“Ik weet nog dat ikzelf na een bepaalde tijd het ‘vakantiegevoel’ kwijt was en dat je er daarna achter komt dat er nog van alles in je hoofd zit.”

Talismannen

Om deze redenen worden er afbeeldingen van de engelen gemaakt, zodat mensen dit mee kunnen nemen als talisman. Ook komt het steentje weer terug. ,,Eigenlijk is het achterlaten van stenen een eeuwenoud ritueel. Denk aan de Joodse gemeenschap die stenen achterlaat op een graf. De stapels stenen die je ook op de route naar Santiago vindt ter wegbewijzering, maar ook om je gedachten achter te laten. Op Iona een eiland te westen van Schotland waar een oecumenische kloostergemeenschap is kun je op Pelgrimstocht waarbij je tijdens die tocht langs het strand komt waar je zo een paar stenen in kunt gooien met gedachten die je bijvoorbeeld niet meer wilt hebben.

Dus bedachten wij dat het mooi zou zijn om steentjes langs de Waal te zoeken, deze op te poetsen en mee te geven. Je zoekt de steen uit die het best bij jou past, en dan kun je hem met je meedragen en bewaren. Of tijdens het wandelen met een intentie loslaten.” Verder wil hij een korte rondgang door de kerk maken, als voorloper op wat de pelgrims gaan tegenkomen. Na dit alles kunnen ze bepakt en bezakt, met engel, steentje en intentie op pad.

,,Ik wil hen vooral laten weten dat god met hen is. En dat het goed is dat ze gaan.”